Dünya'da otomobil ile ilgili tek yetkili kurum FIA (Federation Internationale de l'Automobile)'nın ülkemizdeki ilk temsilcisi TTOK (Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu)'dur. Turing' in spor komitesi 1968 yılında kurulmuştur. TTOK teşvikiyle 1986' da sporcuları bir çatı altında toplamak için İSOK (İstanbul Otomobil Kulübü) kuruldu.

İstanbul Otomobil Kulübü' nün Başkanlığını sırasıyla Nejat Şengür, Berkan Kılıç, Satvet Çiftçi ve Galip Bilgin , Ömer Tümay yaptılar. Halen başkanlık görevini yürüten Hilmi Orbay ise TTOK Spor Komitesi' den, İSOK Yönetim Kurulu' ndaki, kulübün kuruluşundan bu güne kadar değişmeyen tek üyedir. Türkiye Turing Otomobil Kurumu FIA' dan aldığı ülkedeki yüksek sportif yetkisini, 1990 yılında Bakanlar Kurulu tarafından kurulan Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu'na devretti. İSOK, Turing döneminden başlayarak Federasyon çatısı altında faaliyet gösteren sporda önemli bir kilometre taşı olmanın yanında otomobil sporundaki en önemli köprülerden biridir.

İsok her yıl Türkiye Ralli Şampiyonasının ve Türkiye Tırmanma Şampiyonasının bir ayağını organize etmektedir. Ayrıca amatör sporcular için düzenlediği İstanbul Mahalli Şampiyonasını 2002 yılından bu yana sürdürmektedir. İsok ayrıca Ford desteği ile değerli üyesi ve otomobil sporlarının duayenlerinden Renç Koçibey adına eğitim seminerleri düzenlemektedir.

Kendisinden hem daha hızlı hem de daha uzun mesafeler koşabilen "at"ı evcilleştirerek yarıştıran insanoğlu, otomobilin icadıyla artık kendisine yeni ve çok daha güçlü bir "at" bulmuştu... İnsan beynindeki "gelişim" arzusu nasıl "otomobili" yarattı ise, otomobille beraber "yarışma" arzusu da kendiliğinden gelişti.

Dünya' daki ilk resmi otomobil yarışı, 22 Temmuz 1894' te düzenlenmiş ve Paris-Roven arasında 50 km' lik bir mesafeyi kapsayan bu yarışta 19 otomobil mücadele etmişti. Yarışı Le Petit Journal Gazetesi organize etmiş ve sporcular saatte 18 km/h gibi baş döndürücü bir sürat ortalamasıyla yarışmışlardı. İlerleyen yıllarda otomobil sporlarında farklı branşlar gelişmiş ve ilk pist yarışı 1898' de Periqueeux' te düzenlenmiştir.

Kısa adı FIA olan Uluslararası Otomobil Federasyonu' nun 1904 yılında kurulmasıyla otomobil sporlarının gelişimi daha da hızlanarak devam etmiştir. Merkezi Paris' te bulunan FIA, aralarında Türkiye' nin de bulunduğu 90' ın üzerinde ülkenin 100' den fazla otomobil kulübü ve birliklerini bünyesinde toplamakta ve 50 milyonun üzerinde sürücüyü temsil etmektedir.

Dünya' da otomobil yarışları düzenlenmeye başlandığı dönemde Osmanlı Devleti "Sanayi devrimini" kaçırdığı için, Anadolu' da sadece "at arabası" yapılabiliyordu. Bu nedenle ülkemizde otomobil sporunun başlangıcı Batı Avrupa' dan çok sonra oldu. Türkiye' de otomobilcilik, 1923 yılında o günkü ismi "Türk Seyyahin Cemiyeti" olan Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (T.T.O.K.)' nun kurulmasıyla resmi kimliğine kavuşmuştur. T.T.O.K.' nın kurulmasından 4 yıl sonra ülkemizdeki ilk otomobil yarışı T.O.Ş.D. tarafından, İstanbul Veliefendi çayırında yapılmış ve 30 otomobilin katıldığı bu yarışı 1926 model Buick otomobilleri ile Suphi ve Ziya Bey ekibi kazanmıştır. 1931 yılında İstinye - Maslak yolunda yapılan tırmanma yarışına Mustafa Kemal ATATÜRK' ün gelip sporcuları kutladığı ve Türk gençliğinin yüksek teknoloji isteyen bu spora eğilmesini istediği bilinmektedir. Daha sonra İstanbul Hipodromunda yarışlar düzenlenmiş ve at yarışlarında olduğu gibi müşterek bahisler yapılmıştır. İlk Türk bayan otomobil yarışçısı olan Samiye Morkaya, o dönemlerde yapılan bu pist yarışlardan bazılarını kazanmıştır.

“…1931 yılında İstinye – Maslak arasındaki yolda bir otomobil yarışı düzenlenmişti. Bayan olarak sadece Samiye Burhan Cahit Hanım kaydını yaptırmıştı. Rakibi yoktu. Samiye Hanım erkekler sınıfında yarışmak istedi. Organizasyon Komitesi ve Hakem Kurulu bunda bir sakınca görmedi. Yarış başladı. Samiye Hanım Ford marka otomobiliyle tüm erkek rakiplerini geride bırakarak birinci geldi…”

Yarışın ikincisi Paşazade Vehbi Bey “Yarışa hanım alınmasaydı birinci ben olacaktım” gerekçesiyle itiraz ediyor; yarışın hakemleri işin içinden çıkamayıp itirazı yargıya intikal ettiriyor; davaya bakan Sultanahmet Sulh Hukuk Mahkemesi de tüm bu gürültü patırdı sonrasında kupanın Samiye Hanım’ a verilmesine karar veriyor.

T.B.M.M.’ de 18 kadın milletvekilinin bulunduğu o dönemin sonraki yarışlarında, Samiye Hanım’ a ek olarak direksiyon başında erkeklere meydan okuyan Lemia Hanım, Muazzez İpar, İzetta Fracgini, Matmazel Blache ve Azize Hanımları görüyoruz. 1937 yılında Yunan Elpa Kulübü ile ortaklaşa yapılan ve Ali Sami Yen’ in Türk Organizasyon Komitesi Başkanı olduğu Balkan Rallisi’ nde de Azize Hanım kadınlar grubunda Balkan Şampiyonu oluyor.(Alıntı : Günaydın Gazetesi 11 Haziran 1972)

Ülkemizde Avrupa Ralli sistemine uygun olarak düzenlenen ilk yarış da 1954 yılında 4 etap üzerinden koşulan İstanbul-Ankara Rallisi, FIA kurallarına uygun olarak yapılan ilk ralli ise 1968 Trakya Rallisi' dir. Daha sonraki dönemlerde Ege Rallisi, Türk-Yunan Rallisi, Hitit Rallisi, Kocaeli Rallisi ile Uludağ, İzmit-Keltepe ve Ankara-Kızılcahamam Tırmanma Yarışları düzenlenmiştir. 1970 yılında Türkiye Otomobil Kulübü (TOK) Oran Sitesi inşaatı sokaklarında Türkiye' deki ilk pist yarışını organize etmiş, ancak güvenlik nedeniyle Ankara Emniyet Müdürlüğü izin vermeyince otomobiller tek tek zamana karşı mücadele etmiştir.

Türk Otomobil Sporlarının dönüm noktası sayılan Günaydın Rallisi ise ilk olarak 1972 yılında düzenlenmiştir. Ali Sipahi' nin girişimleriyle Günaydın Gazetesi tarafından organize edilen yarışlar, gazetenin birinci sayfasından duyuruldu ve halktan da çok büyük bir ilgi görmüştür. İlk yıllarda sadece yerli üretim otomobillerin katıldığı bu rallilerde o dönem ülkemizde üretim yapan Tofaş, Renault ve Anadol fabrikalarının takımları arasında kıyasıya çekişmeler yaşandı. Taksi şoförlerinden oto boyacılarına ve üniversite profesörlerine kadar çok değişik sosyal seviyedeki insanlar büyük zevk ve sportmenlik içinde yarıştılar. Hatta 1977 yılında Zonguldaklı bir taksi şoförünün damalı taksi otomobiliyle Türkiye Rallisi' ne katılarak çok iyi zamanlar kaydettiği bilinmektedir. 1979 yılından itibaren "Uluslararası" bir kimliğe kavuşan, önce Balkan Şampiyonası ardından da Avrupa Ralli Şampiyonası' na dahil edilen bu organizasyon halen düzenlenmektedir...

Ülkemizde yerleşen yanlış bir kanaat olan "Zengin Çocuklarının Eğlencesi" sendromuna kapılan T.T.O.K. yüzünden sporcular duruma müdahale ederek sporu federe ettiler ve 1991 yılında TTOK Spor Komitesi kapatılarak Otomobil Sporları Federasyonu kuruldu. Daha sonra 1995 yılında motosiklet branşı da federasyona bağlanarak Federasyonun adı, Otomobil ve Motor Sporları olarak değişti. Federasyon çatısı altındaki yeni oluşumunun ardından motorsporları önemli bir gelişme kaydederken, kulüplerin sayısında da önemli artış gözlendi. Bugün TOMSFED' e bağlı İstanbul, Bursa, Ankara, İzmir, Antalya, Gaziantep, Bodrum, Kocaeli, Samsun, Tekirdağ, Muğla ve Şanlıurfa gibi pek çok şehirde pek çok kulüp faaliyet göstermektedir.

1993 yılında ülkemizin ilk yerleşik yarış pisti olan Yarımca Körfez Pisti' nin temelleri atıldı. 1994 sezonundan itibaren sporun gelişimi açısından önem taşıyan bu tesis sayesinde ülkemiz yeni motorsporları branşlarıyla da tanışmış oldu. Formula 3, Nascar ve Motosiklet pist yarışları haricinde o dönemlerde düzenlenmeye başlanan Lada Cup, Ford Escort Cup ve Fiat Uno Cup gibi tek marka kupaları spora ayrı bir heyecan getirirken yeni isimlerin spora kazandırılmasında büyük rol oynadı... O yıllarda büyük bir gelişim sürecine giren Türk Otomobil Sporları, 1996 yılında İzmir Pınarbaşı Yarış Pisti' ne de kavuştu. 1999 yılından itibaren her iki pistte de düzenlenmeye başlanan Otomobil Kalkış Yarışları ise caddelerde sürat yapan gençleri pistlere kazandırma adına önemli bir rol oynadı.

Başarılı pilotlarımız, sporun gelişimine paralel olarak artan sponsor ilgisi sayesinde gerekli desteğe kavuşup yurt dışına açılma fırsatı buldular. 1994 yılından itibaren Nejat AVCI Avrupa Ralli Şampiyonası' nı takip etmeye başladı ve 3 sezon boyunca kazandığı birçok önemli başarının ardından 1997 yılında Avrupa Şampiyonu olarak uluslararası platformda o zamana kadarki en önemli başarıyı elde etti. Daha sonra Volkan IŞIK 1998 ve 1999 yıllarında Dünya Ralli Şampiyonası FIA Takımlar Kupası' nda ülkemizi başarıyla temsil etti ve aynı şampiyonayı 2000 sezonunda Serkan YAZICI da takip ederek Dünya üçüncülüğünü kazandı.

Ülkemizde Avrupa Ralli Şampiyonası' na dahil düzenlenen en büyük ralli organizasyonu olan Türkiye Rallisi 2000 sezonundan itibaren FIA tarafından 20 katsayıya yükseltilerek şampiyonadaki en önemli rallilerden birisi haline geldi. Türkiye, Avrupa Ralli Şampiyonası'na dahil 20 katsayıya sahip 10 yarıştan birisine ev sahipliği yapmaya başlarken, 2001 yılındaki organizasyon yıl sonunda yapılan değerlendirme sonrası FIA tarafından yılın en başarılı Avrupa Şampiyonası rallisi seçildi. 3 yıldır yapılan başarılı organizasyonlar ile dikkat çeken Anatolian Rally de Dünya Ralli Şampiyonası' na aday bir organizasyon olarak ülkemizin tanıtımına büyük katkıda bulundu...

Bu başarılı organizasyonları ardından 2002 sezonunda Dünya Ralli Şampiyonası' nın ilk yedek rallisi konumuna yükselen Anatolian Rally, 2003 sezonunda Safari Rallisi yerine Dünya Ralli Şampiyonası' na girmeye hak kazandı ve otoriteleri bile hayrete düşüren çok başarılı bir organizasyon ile geride kaldı... TOSFED Başkanı Mümtaz Tahincioğlu'nun, F.I.A. Motorsporları Konseyi'nin 19 üyesinden biri olarak seçilerek motorsporları ile ilgili kararların onaylandığı en üst komisyonda ülkemizi temsil etmesi, sporun gelişimi açısından büyük bir gelişme oldu.

Tüm bu gelişmeler sayesinde, ülkemizin dünyaya tanıtılmasında etkin ve önemli bir strateji olan motorsporlarında yeni bir dönem başlamış. Türkiye; bugün artık FIA tarafından Avrupa Ralli Şampiyonası' na dahil "en iyi ralli" olarak değerlendirilen Fiat Rally ve 2003 yılında Dünya Ralli Şampiyonası'na giren Rally Of Turkey gibi iki önemli ralli organizasyonu, Formula 1 düzenleyen bir ülke ve Ford, Opel, Tofaş, Citroen ve Renault gibi otomotiv devlerinin Dünya standartlarındaki araçlardan oluşan yarış takımları ve Serkan YAZICI, Volkan IŞIK ve Nejat AVCI gibi Dünya ralli parkurlarında bayrağımızı gururla dalgalandıran başarılı pilotları ile Dünya platformunda motorsporlarında söz sahibi bir ülke olmaya devam edecektir...
 

- Kaynaklar

• Akgün Tekin
• Pamir Bezmen
• Atıl Atılgan

SPONSORLARIMIZA KATKILARINDAN DOLAYI TEŞEKKÜR EDERİZ